Cwt Piclo Dyffryn Nantlle

Nos Lun y 24ain o Fehefin, cynhaliwyd cyfarfod y Cwt Piclo, sef criw newydd yn Nyffryn Nantlle sy’n mynd ati i ddysgu am sut mae pobl wedi cadw bwyd ers talwm ac i gyflwyno ffyrdd a thraddodiadau newydd o biclo, bragu a ffermentio bwyd.

Pam cwt piclo?

Mae nifer o bobl wedi troi’n ôl at yr ardd i dyfu llysiau a ffrwythau’u hunain. Dyma gam arall, i ddysgu sut i drin y bwyd unwaith fod y cynhaeaf wedi cyrraedd, yn enwedig pan mae gormodedd o gnwd wedi aeddfedu ar unwaith. Yn lle poeni am be i wneud efo llwyth o riwbob neu fresych, rydym ni’n hel ryseitiau i wneud siytni neu kimchi.

Edrychwn ymlaen felly at bryd ddaw mwy o lysiau a ffrwythau at y bwrdd wedi’r cychwyn oer i’r tymor garddio rydym wedi ei brofi. Yn y cyfamser, rydym yn hel ryseitiau a’u rhannu efo’n gilydd.

Creu Kombucha

Rydym wedi cynnal dau weithdy ar siytniau riwbob ac ar kombucha, diod o de wedi’i fragu â meithriniad symbiotaidd o furum a bacteria.

Mae diddordeb mewn kombucha yn tyfu ar draws y byd oherwydd pa mor hawdd yw i’w fragu. Te a siwgr yw’r unig anghenion, efo ambell litr o ddŵr Eryri a chwpwrdd i anghofio amdano am wythnos.

Efallai fod bragu kombucha’n ymddangos fel rhyw ffansi’r funud, ond mae newidiadau bach yn medru helpu i ni i ailgysylltu i be rydym ni’n ei fwyta a pham.

O ble ddaeth y syniad?

Ffurfiwyd y Cwt Piclo fel ymateb i newid hinsawdd yn Nyffryn Nantlle, fel rhan o gynulliadau Gwyrddni yn 2022-23. Rydym yn ailafael ar ein bwyd i drio lleihau’r egni a ddefnyddir i’w dyfu, i’w drin a’i gludo, ac i greu cymuned fwy gwydn sy’n barod am unrhyw aflonyddiadau i’n systemau bwyd.

Wrth lenwi poteli a phacio jariau, rydym yn magu’r galluog o weld potensial lle bynnag rydym yn ei edrych. Pats heulog o dir gwag, coeden anghofiedig â ffrwythau aeddfed, a hyd yn oed y silff bwyd yn yr archfarchnad sy â bwydydd sy wedi mynd heibio’r dyddiad ar y pecyn. Rwy’n arfer mynd at y silff yma i weld be fedraf yn rhoi mewn jar i’w ffermentio. Wythnos diwethaf des i adra efo tri chilo o fefus a chilo o ffa gwyrdd. Pwy a ŵyr be ffeindiwn i wythnos yma?

Mae bodlondeb dwfn mewn cymryd bwyd dros ben a’i drawsffurfio i mewn i gynnyrch newydd, i achub rhywbeth a fyddai wedi’i wastraffu er mwyn i gyflwyno ar newydd wedd.

Mae’n cyffwrdd ar rywbeth ynom ni fel pobl, rhyw ysu rydym ni’n ei deimlo, rhyw olwg dan ni’n codi at y gorwel cyn mynd i mewn ar ddiwedd y dydd. Ac mae rhannu hyn efo gweddill y Cwt Piclo wedi bod yn llawenydd pur.

Mewn tymor o etholiadau a dadleuo, mewn byd sy’n crynu dan derfysg a rhyfel, rydym angen cyfle i ddod at ein gilydd a dathlu rhythm y tymhorau, i atgoffa’n hunain na gorthrymder a phoen yw diben ein bywydau. Dyma ffordd i ni gofio’r pethau bychain.

Ni fydd potel o kombucha yn arwain at chwyldro’n cymdeithas neu’n meddyliau ni. Ond mae wedi bod yn cychwyn da i rai ohonom ni yn Nyffryn Nantlle. Edrychaf ymlaen at be a ddaw nesaf.

Dyma bost blog gan Trey, sy’n byw ym Mhenygroes. Mae Trey yn dod yn wreiddiol o Mississippi ac mae wedi taflu ei hun i weithgareddau cymunedol ers symud i Gymru wyth mlynedd yn ôl. Roedd Trey yn aelod o Gynulliadau GwyrddNi ar yr Hinsawdd Dyffryn Nantlle, ac mae’n un o’r bobl frwd y tu ôl i’r syniad o’r Cwt Piclo.

Bydd y Cwt Piclo wedi’i lleoli yng nghefn yr hen swyddfa bost ym Mhenygroes – tra bydd blaen yr adeilad yn ganolbwynt bwyd gwyrdd, yn gartref parhaol i’r pantri cymunedol ac yn ganolbwynt bwyd gan gynhyrchwyr lleol.

Cysylltwch â Siôn ( nantlle@gwyrddni.cymru ) am fwy o wybodaeth neu i fod yn rhan o hyn!